İŞÇİLERİN YILLIK İZİN HAKLARI VE YILLIK İZİN KULLANIMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Yıllık ücretli izin uygulamalarına ilişkin esaslar 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 53/61 maddelerinde ve ayrıca bir yönetmelik ile belirlenmektedir. Bir işçi aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış ise yıllık ücretli izin hakkı oluşmaktadır.
Yine aynı işçi değişik firmalarda dahi olsa, aynı işyerinde aralıksız bir biçimde çalışmasını sürdürmüş ise yıllık izne hak kazanma süresi dolduğunda yıllık izin hakkını kazanır.
Bilindiği üzere 6704 sayılı Torba Kanun ile 4857 sayılı İş Kanunu’nun yıllık ücretli iznin uygulanmasında bazı değişiklikler yapılmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesi, yıllık izinlerin bölünmesine ilişkin olarak: “… 53’üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir” şeklinde idi.
İş Kanunumuzda yıllık izinlerin bölünmeden, tek parça halinde kullanılması esas olsa da tarafların karşılıklı anlaşması ile izinler bölünebilir. Ancak bunun için; bölünen iznin bir parçası 10 günden az olmamak üzere en çok üçe bölünebiliyor ve çalışanlar yıllık izinlerini, işverenin de onayını alarak çeşitli şekillerde, örneğin; 14 gün yıllık izni olan bir çalışan, yıllık izinlerini 10+2+2, 10+3+1, 13+1, 12+1+1 vb. kombinasyonlarla kullanabiliyordu.
Ancak İş Kanunun 56. maddesinin 3. Fıkrasında yapılan değişiklikle; eski fıkra hükmünde yer alan yıllık izinlerin “en fazla üçe bölünebileceği” hükmü kaldırılmış ve yıllık izinlerin “bölümler halinde” kullanılabileceği ifade edilmiş, ayrıca izinlerin en fazla kaç parçada kullanılabileceğine ilişkin bir üst sınır konmamıştır. Yeni kanun hükmünde de bölünen iznin bir parçasının “10 günden az olmaması şartı” korunmuştur. Yeni hükümle yıllık izinler tarafların karşılıklı anlaşması ile yıllık iznin bir parçası yine on günden az olmamak kaydıyla ancak kalanı için herhangi bir sınırlama olmaksızın bölünebilecektir. Örneğin; 14 günlük yıllık izni olan bir çalışan yıllık iznini 10+1+1+1+1 şeklinde kullanabilecek.
Tüm bu bilgilere ek olarak bilinmelidir ki cumartesi günleri iş günü olarak kabul edildiğinden yıllık izinden düşülmesi gerekmekte, işçinin yıllık izin kullandığı dönemde hastalanması ve rapor alması durumunda raporlu olunan süreler yıllık izinden sayılmamaktadır. Esas olan işçinin yıllık iznini, hak ettiği dönemde kullanması ise de, işveren ya da işçiden kaynaklı olarak, işçiler yıllık izin hakkının tamamını ilgili yılda kullanamayabilir. İşçinin kullanmadığı yıllık izinlerinin ücretini alabilmesi yalnızca iş ilişkisinin sona ermesi halinde mümkündür.