DNA’NIN SIRLARI
Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Doku Tipleme Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Emel Şahin’le doku tipleme laboratuvarı hakkında tüm merak edilenleri kapsayan bir söyleşi gerçekleştirdik.
Doç. Dr. Emel Şahin’le gerçekleştirdiğimiz o söyleşi…
Öncelikle kısaca kendinizden bahseder misiniz?
1977 yılında Ankara doğdum. Lisans eğitimimi 1999 yılında Hacettepe Üniversitesi’nde, Yüksek Lisans ve Doktora eğitimimi 2009 yılında Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı’nda tamamladım. Doçent unvanımı 2012 yılında aldım. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Doku Tipleme Laboratuvarı’nda 2012-2015 yılları arasında transplantasyon immünolojisi ve genetiği konusunda deneyim kazandıktan sonra, 2015-2018 yılları arasında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Hastanesi’nde Doku Tipleme Laboratuvarı Sorumlu Yardımcılığı yaptım. Daha sonra Nisan 2018’de Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Şahinbey Araştırma ve Uygulama Hastanesi Doku Tipleme Laboratuvarı Sorumlusu olarak göreve başladım. Son dönem böbrek yetmezliği, periton diyalizi ve transplant hastalarına yönelik klinik çalışmalar yanında, araştırma alanım; immünoloji, kanser ve anjiyogenez konularını içermektedir.
Doku tipleme laboratuvarı ile ilgili bilgi verebilir misiniz? Tıp alanında doku tipleme laboratuvarının yeri nedir?
Doku tipleme laboratuvarları; solid organ, hematopoetik (kemik iliği), diğer kök hücre nakillerinin öncesi-sonrası monitorizasyonu kapsamında, hasta ve vericilerden alınan biyolojik örneklerde doku uyumunun belirlenmesi ve uygun vericinin tespitini de kapsayan immünolojik ve immünogenetik testlerin çalışıldığı, 7/24 hizmet vermekle yükümlü laboratuvarlardır. Bunun yanında ebeveyn tayini ve HLA-hastalık ilişkisine yönelik testler de çalışılmaktadır.
Transplantasyon; organ nakli ünitesi başta olmak üzere çeşitli disiplinleri içine alan bir ekip işidir. Bu disiplinlerin herhangi birinde oluşacak aksaklık ekibin de başarısını etkiler. Doku tipleme laboratuvarı, hem nakil öncesi hem de sonrası hasta izlemine katkı sağlayan tamamlayıcı role sahiptir. Doku tipleme laboratuvarında yapılan çalışmalar organ ve hasta sağ kalımının başarısı yönünden büyük öneme sahiptir.
Hastanemizde kemik iliği transplantasyonu ve solid organ nakli aktif olarak yapılmaktadır. Laboratuvarımız, sadece ilimize değil bulunduğumuz bölgeye de hizmet vermektedir. Laboratuvarımız Avrupa’nın önemli kalite-kontrol kuruluşlarından birisi olan UKNEQAS programının üyesidir ve her yıl düzenli aralıklarla, çalıştığımız tüm testler için dış kalite değerlendirme programına katılmaktayız. Aynı zamanda yılda bir kez Sağlık Bakanlığı tarafından “Hizmet Kalite Standartları” ve diğer hususlar yönünden denetlenmektedir.
Doku tipleme laboratuvarında yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz? Burada ne tür testler çalışılıyor?
Hastanemiz laboratuvarında nakil hastaları için alıcı ve verici arasındaki immünogenetik uyumun belirlenmesi amacıyla DNA-temelli moleküler yöntemlerle HLA tayini, hastada daha önceden oluşmuş anti-HLA antikorların tespiti için serumda PRA-Tarama/Tanımlama testleri, nakil öncesi donöre spesifik olası antikor reaksiyonunun tespiti için canlı hücrelerde, akım sitometrik ve kompleman-bağımlı mikrolenfositotoksisite yöntemlerinden oluşan çapraz uyum testleri çalışmaktayız.
Bazı hastalıklar, belirli HLA tiplerine sahip olan kişilerde daha yüksek sıklıkta görülmektedir. Bunlardan yaygın görülenler; Ankilozan Spondilit, Reiter’s Sendromu, Akut Anterior Uveit, Behçet Hastalığı, Çölyak Hastalığı ve İnsüline-bağımlı Diyabetes Mellitus’tur. Buna yönelik, HLA-B27 ve HLA-B51 de sık çalıştığımız testler arasındadır.
Laboratuvar ekibinizden bahseder misiniz? Kaç kişilik bir ekiple çalışıyorsunuz?
Laboratuvar ekibinde; Laboratuvar Sorumlusu olarak ben Doç. Dr. Emel Şahin, Laboratuvar Sorumlu Yardımcısı Prof. Dr. Sibel Oğuzkan Balcı, Kalite Yönetim ve Tetkik-Analiz Sorumlusu Dr. Öğr. Üyesi Gülper Nacarkahya, Teknisyen Uz. Bio.Mehmet Akıl, Uzm.Bio.Ruşen Avşar ve Bio. Aysel Erinmez’den oluşmaktadır. Ekibimizin tüm elemanları, alanlarında eğitimli ve deneyimli kişilerdir. Laboratuvarımızda sürekli eğitim esastır. Güncel, teknik ve bilimsel gelişmeler doğrultusunda çalışılmaktadır.
İleriye yönelik beklentileriniz, hedefleriniz nelerdir?
Ekip olarak amacımız, solid organ ve kök hücre nakillerinin başarısına katkı sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda bilimsel, yenilikçi, tercih edilen ve kabul görmüş bir laboratuvar olmaktır. İleriye yönelik hedefimiz, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde test güvenilirliği, personel kalitesi ve fiziki altyapı açısından gerekli olan akreditasyon çalışmalarını yerine getirip uluslararası düzeyde akredite bir laboratuvar olmaktır.
Röportaj/Fotoğraf: Elif EMİROĞLU